Khi vận dụng mưu kế, công khai không
có lợi bằng kín đáo, kín đáo không có lợi bằng hai bên hợp tác chặt chẽ với
nhau, cùng đồng tâm hiệp lực sẽ không có sơ hở. Hành động theo lẽ thường không
tốt băng cách dùng cái khác thường để giành lấy thắng lợi, dùng mưu kế độc đáo
khác thường sẽ dễ tiến triển thuận lợi không vấp trở ngại.
Quỷ Cốc Tử - Điều 10 - Mưu Thiên
Bình luận
Đạo lý dùng mưu công khai không tốt bằng
kín đáo, kín đáo không tốt bằng liên kết, cái bình thường không tốt bằng cái khắc
thường. Đem mưu lược ra bàn ở chỗ đông người, mỗi người một ý khác nhau, khó
thành định luận. Hơn nữa lại dễ để lộ tin tức. Như vậy chỉ nên vài người bàn
kín với nhau định ra mưu kế. Nhưng như vậy cũng khó bảo đảm mọi sự đều trọn vẹn,
biện pháp tốt nhất là “liên kết hai người đồng tâm hiệp lực”, như vậy kẻ khác
không còn sơ hở có thể lợi dụng.
Mọi việc trên đời có nhiều khi không
thể thành đạt hoặc rất khó thành đạt nếu cứ làm theo cái lẽ thông thường: dùng
cái lẽ khác thường có khi lại dễ đạt được mục đích, giành lấy thắng lợi.
Trên thực tế “Kỳ” (cái khác thường)
là một thuật ngữ hết sức thường dùng trong khoa quân sự cổ đại. Kỳ phối hợp với
Chính (cái bình thường): Chính là cái thông thường, biến hóa linh hoạt. Việc
dùng binh kết hợp Chính - Kỳ, dĩ kỳ chế thắng (dùng cái khác
thường giành thắng lợi). Làm trái với nguyên tắc thông thường, định lý thông
thường, trái với trạng thái tâm lý thông thường và phương pháp tư duy thông thường,
là có thể tìm ra phương lược xuất kỳ chế thắng, là pháp bảo giành thắng lợi. Vận
dụng mưu lược “Xuất kỳ chế thắng” vào hoạt động xã giao xử thế khiến mọi người
phải kinh ngạc, bất ngờ, bất kể là trong việc cầu hôn hoặc cầu danh cầu lợi đều
có thể giành được thắng lợi lớn. Cái thường tình vô lý, mọi người nhìn quen rồi,
tất nhiên không thú vị lắm. Hành động và suy nghĩ khác thường, không theo lề
thói cũ, có thể làm cho người ta thấy mới mẻ, rung động mạnh, do đó đạt được hiệu
quả “Đánh vào chỗ không phòng bị, không ngờ tới”.
Xuất kỳ chế thắng là dùng “Kỳ” làm thủ
đoạn giành thắng lợi. Phương thức suy nghĩ và trù tính chữ “Kỳ” là mấu chốt thực
hành mưu lược này. Nhưng trong cuộc sống, tư duy con người thường khó tránh khỏi
tư duy theo tập quán thói quen, vậy làm thế nào để định ra được mưu kế diệu kỳ
khác người? Muốn vậy đòi hỏi ta phải học được cách tư duy sáng tạo, mỗi khi giải
quyết việc gì có thể rộng đường suy nghĩ, tìm ra phương pháp giải quyết độc
đáo, mới mẻ, hiệu quả.
